|
Harzemşahlar (Hicrî: 553-628; M.1157-1231)
11.yüzyılın sonlarında Harezm bölgesinde kurulan Türk devletidir. (Hazar denizinin doğusu ile Ceyhun Nehri'nin aşağı mecrasının arasında yer alan bölgeye Harezm denir.)
Harzemşahların atası Anuştekin, bir Türk kölesiydi. Satın alınarak Selçuklu sarayına getirilmiş ve özel olarak yetiştirilmişti. Harezm vâliliği de yapan Anuştekin ölünce, oğlu Kutbettin, Selçuklu sultanı Sencer tarafından Harezm vâliliğine getirildi. Bu sıfatla 30 yıl Harezm'i idâre eden Kutbettin aynı zamanda Harzemşah devletinin kurucusudur. Büyük Selçuklu Sultanı Sencer'in vefât etmesiyle Harzemşahlar, Selçuklularla bağlarını kopararak müstakil devlet hâline geldiler.
Moğol-Tatar [3] istilâsında Cengiz, H.615'de (M.1219) 500.000 kişilik ordusuyla İslam âlemi üzerine yürüdü. Harzemşahların önemli merkezlerini teker teker ele geçirdi. Mukavemet gösteren mevkiiler korkunç katliâma uğratıldı. Kısa zamanda Buhâra, Semerkant, Otrar, Sığnak, Berekent ve Hocakent Moğolların eline geçti. Harzemler, büyük kahramanlıklar göstermelerine rağmen netice değişmedi. Son olarak tahta oturan ve bütün hayâtı mücâdelelerle geçen Celalettin Harzemşah, Moğol istilâsının batıya doğru yayılmasını geciktirdi. Celaleddin Harzemşah'ın ölümü üzerine bu devlet târihe karıştı.
|
